Kerken en klooster

Vlak nadat er in Akkrum de eerste adellijke huizen werden gebouwd, werd al snel de eerste voorziening gebouwd, namelijk een middeleeuwse kerk. Kort daarna volgde ook al de tweede voorziening, namelijk het bij de kerk horende klooster. Dit was een vrouwenklooster en werd Aalsum genoemd. De nonnen hadden het niet makkelijk in een tijd waarin twee partijen, de Bourgondiërs en Geldersen in Friesland om de macht vochten. Hierdoor is het klooster zelfs door één van de twee partijen in bezit genomen om te gebruiken als burcht. Hierdoor is in 1521 het klooster door de andere partij in de brand gezet en is helemaal tot grond afgebrand. Het klooster is nooit weer opgebouwd. In Akkrum spreekt men nog wel steeds van het kloosterland, dit moet de plek zijn geweest waar het klooster toentertijd gestaan heeft.

In Akkrum stond ook een herberg, die als slaapplek en als kroeg gebruikt werd. Al het verkeer tussen Leeuwarden en Heerenveen of, nog langs Heerenveen, zelfs Steenwijk kwam langs Akkrum en bleven daar overnachten. Ook gingen de aanzienlijken uit Akkrum hierheen om wat te eten of te drinken.

 Figuur 4 : (Middeleeuwse) Kerk Akkrum anno 1722 (Ansichtkaart, anno 1722)

Hoewel de Middeleeuwse kerk de eerste voorziening in Akkrum was, heeft hij er, net als het klooster, niet lang gestaan. In 1758 is hij voor afbraak verkocht en in 1579 werd de eerste steen gelegd voor een nieuwe, door Augustinus Lycklama a Nijeholt. Ook deze toren bestaat niet meer. In 1882 legde Jelle Oebele Tjitzes voor de tegenwoordige spitse toren. In de 1836 kreeg Akkrum er nog een kerkgebouw bij, namelijk die van de Doopsgezinden.

De grootste kerk in Akkrum, die met de spitse toren, was toentertijd van de hervormde gemeente Akkrum-en-Terhorne. Deze kerkelijke gemeente had twee kerken, namelijk ook nog een in Terhorne, maar deelde de predikant, zodat het wel als een gemeente gezien werd. Deze gemeente telde rond 1850 700 leden. De doopsgezinde kerk heeft in Akkrum in 1863 een grote, voor die tijd, nieuwe kerk gebouwd. Er was in die tijd geen Rooms-katholieke kerk in Akkrum. De katholieken in Akkrum gingen naar Rooms-katholieke kerken in de omgeving. (Aa, 1839-1851)

Scholen

Daarnaast had Akkrum rond 1850 één dorpsschool die 138 leerlingen telde. Vergeleken plaatsen rondom Akkrum heeft het in Akkrum lang geduurd voordat Akkrum een christelijke school erbij kreeg.